Stres związany z konfliktami powoduje, że często nie wiemy, jak wyjść z nich obronną ręką. Pomóc może prawidłowa komunikacja.

1. Panowanie nad emocjami

W sytuacji zagrożenia zaczynamy się odruchowo bronić. Mając do czynienia z prowokacją, zniewagą, fizyczną lub werbalna agresją, mamy ochotę odpowiedzieć w ten sam sposób. To zaognia istniejący konflikt. Wskazówka: Trzymaj się faktów i panuj nad emocjami.

2. Taktowna obrona

Komunikacja powinna odbywać się na neutralnym terenie, dogodnym dla obu stron. Pamiętaj o własnych opiniach, ale zaakceptuj też, że inni mają prawo do swojego zdania.

Wskazówka: Podejdź do sprawy konstruktywnie, jasno przedstaw własne stanowisko, okazuj szacunek rozmówcy.

3. Mediacja – na nią nigdy nie jest za późno

Gdy negocjacje i komunikacja stają się niemożliwe – skorzystaj z pomocy osoby trzeciej. Mediator z założenia nie zajmuje żadnego stanowiska, spojrzy na zdarzenia z nowej perspektywy.

Wskazówka: Mediator nie może być związany z żadną ze stron, wówczas strony zadadzą sobie właściwe pytania, rozwiną w sobie poczucie odpowiedzialności i znajdą rozwiązanie konfliktu.

Typ osobowości A

Rozważ poniższe stwierdzenia, przyznając sobie odpowiednio punkty od 0 do 6 według skali: to do mnie pasuje = 6 pkt., trudno powiedzieć = 3 pkt., to do mnie nie pasuje = 0 pkt.

• Zawsze się spieszę.
• Szybko chodzę.
• Współzawodniczę.
• Poświęcam się bez reszty temu, co właśnie robię.
• Poza pracą mam tylko nieliczne zainteresowania lub nie mam żadnych.
• Ukrywam uczucia.
• Szybko mówię.
• Staram się wykonać kilka czynności równocześnie.
• Dużo wymagam od siebie i innych.
• Kończę za ludzi ich wypowiedzi.
• Mówię przekonująco.
• Zależy mi na uznaniu otoczenia.
• Jem szybko.
• Jestem ambitny.
• Nie mogę się doczekać kolejnego zadania.

Wynik, który można uzyskać w powyższym teście mieści się od 0 do 96 pkt. Im masz więcej punktów, tym bliżej Ci do typu osobowości A. W ćwiczeniu istotne jest uzyskanie samej świadomość bliskości z tym typem osobowości – umożliwia to rozważenie zmiany.

Charakterystyka osób o typie osobowości A

Osoby o typie osobowości A są skore do rywalizacji, nastawione na osiąganie wysokich efektów działań, wszędzie się spieszą i chcą osiągnąć jak najwięcej w możliwe krótkim czasie. Zdarza się, że osoby te bywają agresywne i skłonne do krytykowania innych. Charakterystyczne jest, że wykonują po kilka czynności równocześnie. Sytuacje kryzysowe wywołują u nich wrogie reakcje. Za wszelkie niepowodzenia chętnie winią innych, a zasługi przypisują sobie. Niezwykle często karmią się konfliktem z innymi, uwielbiają zwycięstwo za wszelką cenę. Ich zaletami są: silna motywacja, duża sprawność umysłowa, a także charyzma. Potrafią osiągnąć rzeczy niemożliwe. To nie przynależność do typu osobowości A determinuje rozwój chorób, ale odczuwanie emocji, takich jak: gniew, wrogość i nienawiść, z którymi dana osoba nie potrafi sobie poradzić w sposób adaptacyjny. Nasilone emocje, nie wyrażone w konstruktywny sposób – są początkiem zmian fizjologicznych prowadzących do zaburzeń somatycznych.

Stres a zaburzenia zdrowotne

Chroniczny stres daje o sobie znać w funkcjonowaniu poszczególnych układów naszego organizmu. Poniżej przedstawiono wybrane zaburzenia.

Układ krążenia:

• przyspieszenie lub zwolnienie akcji serca,
• inne zaburzenia rytmu serca,
• skurcz naczyń krwionośnych,
• bóle głowy (migreny),
• zmiany w ukrwieniu kończyn,
• nadmierne pocenie,
• zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi,
• zaczerwienienie lub zblednięcie,
• omdlenia.

Układ pokarmowy:

• pieczenie w przełyku,
• nadmierne ślinienie,
• wysychanie śluzówki,
• nudności,
• wymioty,
• wzdęcia,
• biegunki.

Układ oddechowy:

• duszności,
• objawy przypominające astmę oskrzelową,
• objawy przypominające katar sienny,
• napadowa hiperwentylacja.

Skóra:

• świąd skóry,
• rumieńce,
• wypryski,
• wypadanie włosów,
• siwienie.

Narządy ruchu i równowagi:

• mrowienie,
• drętwienie,
• drżenie mięśniowe,
• zaburzenie równowagi (zawroty głowy),
• nadwrażliwość na dotyk,
• nerwobóle.

Układ moczowo-płciowy:

• trudności w oddawaniu moczu lub nietrzymanie moczu,
• zaburzenie erekcji i ejakulacji,
• stany napięcia przedmiesiączkowego,
• zaburzenia menstruacji.

METODA BEZ PORAŻEK w 6 krokach

1. Rozpoznaj konflikt i nazwij go – jest to faza pierwsza i decydująca, należy dokładnie określić konflikt, który trzeba wspólnie rozwiązać. Uczucia i niezaspokojone pragnienia powinny być wyrażane. Strony wypowiadają się w pierwszej osobie („Ja”). Pamiętamy o okazywaniu szacunku drugiej stronie. Komunikat powinien być jasny. Na przykład Chciałbym, abyśmy razem podjęli poszukiwanie takiego rozwiązania, dzięki któremu wszystkie potrzeby zostaną zaspokojone i w którym nie będzie pokonanych.
2. Poszukaj potencjalnego rozwiązania – kluczem do tego etapu jest poszukiwanie maksymalnie dużej liczby potencjalnych rozwiązań. Należy zaproponować, aby poszukiwania rozwiązania toczyły się wspólnie. Nie należy oceniać żadnego pomysłu, wyrokować, wyrażać lekceważenia. Nie okazujemy na tym etapie, że któraś z propozycji jest nie do przyjęcia. Tak długo przyjmujemy różne propozycje, jak długo są komunikowane.
3. Krytycznie oceń propozycje rozwiązań – na tym etapie oceniamy zgłoszone propozycje i dokładnie dookreślamy, co odczuwamy. Na przykład Tego nie mógłbym zaakceptować – jest sprzeczne z moimi najważniejszymi celami. To zaspokoi moje potrzeby.
4. Zdecyduj się na najlepsze rozwiązanie – na tym etapie rozważanie dalszych propozycji prowadzimy w odniesieniu do odczuć obu stron – sprawdzamy to pytaniem Czy zgadzacie się z danym rozwiązaniem? Jeśli rozwiązanie składa się z kilku etapów – warto je zapisać, aby nie zostały zapomniane. Należy się upewnić, czy zostało dobrze zrozumiane oraz jakie działania i komu zostały przydzielone.
5. Zrealizuj powzięte decyzje – gdy już rozwiązanie zostało przyjęte, należy dokładnie rozpracować szczegóły oraz ustalić kto, co, kiedy wykona, jak również od kiedy rozpoczynamy działanie.
6. Oceń krytycznie z perspektywy czasu – nie wszystkie rozwiązania okazują się konstruktywnymi z perspektywy czasu. Warto wówczas wrócić do kroku 4. po upływie pewnego czasu i zdobyciu nowych doświadczeń.

Jak rozwiązywać konflikty?

Powyższa metoda wymaga współdziałania wszystkich zaangażowanych w rozwiązanie problemu. Warunkiem jej powodzenia jest dobra komunikacja interpersonalna z aktywnym słuchaniem oraz komunikowaniem o własnych potrzebach i przeżyciach. Podczas pierwszych „kroków” mogą wystąpić silne emocje zarówno po jednej, jak i drugiej stronie. Aktywne słuchanie sprzyja wyrażaniu emocji i obniżaniu napięcia. Wypowiedzi „Ja” dookreślają istnienie potrzeb, życzeń i uczuć po obu stronach konfliktu. Metoda ta nie wymaga wielu wzmocnień. Gdy obie strony zgodzą się na wspólnie wypracowane rozwiązanie, na ogół wykonują to, co postanowiono.