Choroba afektywna dwubiegunowa, dawniej znana jako psychoza maniakalno-depresyjna, to poważne zaburzenie nastroju, które charakteryzuje się występowaniem epizodów manii oraz depresji. Epizody manii to stany przeciwne do depresji, w których chory doświadcza nadmiernego wzrostu aktywności, poczucia wszechogarniającej radości i przekonania, że jest zdolny do wszystkiego.
Osoby cierpiące na chorobę afektywną dwubiegunową często nie postrzegają manii jako choroby, co może utrudniać ich akceptację i leczenie. Istnieje różnorodność postaci tego zaburzenia, obejmujących m.in. zaburzenie afektywne dwubiegunowe typu I, w którym występują co najmniej epizody manii bez epizodów depresyjnych lub z nimi, oraz zaburzenie afektywne dwubiegunowe typu II, charakteryzujące się co najmniej epizodami hipomanii i epizodami depresyjnymi. Inną postacią jest cyklotymia, która objawia się długotrwałymi, ale łagodnymi objawami depresji i hipomanii.
W diagnostyce manii i hipomanii ważne jest rozróżnienie między nasileniem objawów, obecnością objawów psychotycznych, czasem trwania epizodu (co najmniej 7 dni w manii i 4 dni w hipomanii), a także koniecznością hospitalizacji i stosowania leków przeciwpsychotycznych, które zazwyczaj nie są wymagane w przypadku hipomanii.
Osoby z chorobą afektywną dwubiegunową są bardziej podatne na nadużywanie substancji psychoaktywnych w porównaniu z populacją bez innych zaburzeń psychicznych. To zjawisko jest aż ośmiokrotnie częstsze w tej grupie pacjentów. Nadużywanie substancji psychoaktywnych wiąże się z gorszym rokowaniem, w tym krótszymi okresami remisji, dłuższym czasem leczenia oraz trudnościami w współpracy z terapeutami.
Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej jest skomplikowane i wymaga podejścia wieloaspektowego. Terapia farmakologiczna, zwykle obejmująca stabilizatory nastroju, antydepresanty i inne leki, może pomóc w kontrolowaniu epizodów manii i depresji. Terapia psychologiczna, w tym terapia poznawczo-behawioralna, może pomóc pacjentom w radzeniu sobie z emocjonalnymi wyzwaniami i rozwijaniu zdrowszych strategii radzenia sobie.
Wspieranie osób z chorobą afektywną dwubiegunową w życiu codziennym jest niezwykle ważne, a wyrozumiałość, empatia i wsparcie ze strony rodziny, przyjaciół i terapeutów mogą pomóc w poprawie jakości życia tych osób. Rozumienie specyfiki tego zaburzenia i podejście do terapii z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb pacjenta są kluczowe w osiąganiu lepszych wyników i wspieraniu osób z chorobą afektywną dwubiegunową w osiągnięciu stabilności emocjonalnej i satysfakcjonującego życia.
Zofia, 38-letnia kobieta, pracująca jako nauczycielka języka polskiego w szkole średniej, od lat zmaga się z chorobą afektywną dwubiegunową (CHAD). Zaburzenie to wpływa znacząco na jej życie prywatne i zawodowe, co stanowi duże wyzwanie dla niej i jej otoczenia.
W życiu prywatnym Zofii epizody depresji prowadzą do trudnych przeżyć, kiedy odczuwa głęboki smutek, utratę zainteresowania życiem i brak energii. W tych okresach staje się bardzo wycofana, unika kontaktu z przyjaciółmi i rodziną, a codzienne obowiązki stają się dla niej przytłaczające. Często czuje się samotna i niezrozumiana, co potęguje jej cierpienie.
Z kolei okresy manii sprawiają, że Zofia jest nadmiernie ekspansywna, przejawia niekontrolowaną euforię, a jej myśli są wielowątkowe. To właśnie w czasie tych epizodów podejmuje ryzykowne decyzje, zarówno w sferze finansowej, jak i osobistej. Niekontrolowany wydawanie pieniędzy, nagłe zmiany w planach życiowych czy impulsywne związki miłosne stawiają ją w trudnej sytuacji, co wpływa na pogorszenie jej samopoczucia i samooceny.
W życiu zawodowym Zofia również zmaga się z wyzwaniami związanymi z CHAD. W okresach depresji trudno jej znaleźć motywację do pracy, a nauczanie młodzieży staje się trudnym zadaniem. Brak energii i koncentracji wpływa negatywnie na jakość jej pracy, co prowadzi do negatywnych ocen ze strony przełożonych. Z kolei podczas epizodów manii, jej ekspansywność i nadmierna aktywność mogą sprawiać, że staje się zbyt wymagająca dla uczniów oraz współpracowników, co może generować konflikty.
Po kolejnym konflikcie z dyrektorem szkoły i burzliwym zakończeniu bliskiej relacji Zofia podjęła psychoterapię oraz skontaktowała się z psychiatrą. Regularne spotkania z psychiatrą pozwoliły na dobranie odpowiednich leków stabilizujących nastrój, co pomaga w kontrolowaniu epizodów manii i depresji. Dodatkowo, terapia psychodynamiczna pozwoliła Zofii na modelowanie zdrowych strategii radzenia sobie z trudnymi emocjami i stanami wewnętrznymi.
Mimo wyzwań, jakie niesie ze sobą CHAD, Zofia stopniowo odzyskuje kontrolę nad swoim życiem. Wsparcie ze strony bliskich i zrozumienie ze strony szkoły okazują się kluczowe w jej procesie zdrowienia. Dzięki terapii Zofia stara się unikać ekstremalnych zachowań i podejmuje działania, które pomagają jej utrzymać stabilność emocjonalną. W życiu prywatnym stara się angażować w aktywności, które dają jej radość i satysfakcję, a w pracy koncentruje się na budowaniu pozytywnych relacji z uczniami i kolegami z pracy.
Zobacz także: psychoterapia