Czy psychoterapeuta to psycholog?

Kiedy szukać pomocy?

Czasami nie wytrzymujemy… kolejny atak paniki, kolejna kłótnia z bliskimi, kolejna zmiana pracy, ból po zobaczeniu kolejnej szczęśliwej pary na ulicy, mnożące się dziwne objawy w ciele przy badaniach, które niczego nie wykazują… „mamy dosyć”, „już wystarczy tego cierpienia”. To dobry punkt wyjścia dla decyzji o poszukaniu pomocy. Kogo jednak wybrać? Psychoterapeutę czy psychologa?

Kim jest psycholog?

Psycholog ukończył studia magisterskie najczęściej na wydziale psychologicznym lub humanistycznym. Poznał zasady funkcjonowania strefy psychicznej. Zajmuje się wykonywaniem testów psychologicznych, wydaje orzeczenia i opinie do sądu oraz dookreśla diagnozę psychologiczną (dotyczącą zaburzeń poznawczych czy osobowości), która jest pomocna w leczeniu neurologicznym czy psychiatrycznym. Zwykle psycholog prowadzi również poradnictwo w obszarach dnia codziennego i pracy zawodowej. Możliwe są także specjalizacje: psychologia sądowa, kliniczna, sportu czy transportu. Psycholodzy kończą też inne kursy nadające dodatkowe uprawnienia. Psycholog nie wystawia recept, nie prowadzi farmakoterapii.

Co to jest psychoterapia?

Psychoterapia jest metodą leczenia, w której postawienie diagnozy jest tylko jednym z elementów procesu. Psychoterapię proponuje się pacjentom z zaburzeniami lękowymi (fobiami, atakami paniki, psychosomatycznymi, obsesyjno-kompulsywnymi), depresyjnymi, zaburzeniami odżywiania a zwłaszcza z zaburzeniami osobowości . W każdym z tych zaburzeń farmakoterapia przynosi ulgę w zakresie zmniejszenia natężenia lęku, poprawy nastroju, ale nie wprowadzi zmian w strukturze relacji z innymi oraz z samym sobą. Psychoterapia leczy przyczyny i daje szansę na poprawę funkcjonowania w przyszłości, bazując na doświadczeniach przeszłości oraz zmianach wprowadzanych w teraźniejszości. Często do psychoterapeuty zgłaszają się także pacjenci, którzy są w trudnej życiowo sytuacji i chcieliby „wzmocnić się psychicznie„.

W psychoterapii pracujemy w ramach relacji, która tworzy się w procesie obserwacji, poznawania i odtwarzania trudności. Psychoterapia nie jest poradnictwem. Nie uzyskasz tu jasnej wskazówki co psychoterapeuta zrobiłby w danej sytuacji. Podczas psychoterapii poznasz siebie, zobaczysz co kryje się za decyzjami, które podejmowane były w przyszłości i zdecydujesz jaką drogę wybrać.

Psychoterapia trudności adaptacyjnych lub przedłużającej się żałoby może zamknąć się w kilku tygodniach, ale terapia zaburzeń osobowości to proces, który może potrwać kilka lat. Pamiętajmy – jeśli zaburzenia trwają długo, towarzyszą nam od dzieciństwa, dotyczą trudności w całym systemie rodzinnym – wprowadzenie i utrwalenie zmian również wymaga czasu.

Więcej na temat nurtów psychoterapii:

Czym się różni psychoterapia indywidualna od grupowej: https://donatakurpas.pl/terapia-indywidualna-grupowa/

Kto powinien skorzystać z psychoterapii: https://donatakurpas.pl/nurty-w-psychoterapii/

Kim jest psychoterapeuta?

To odrębny zawód. Psychoterapeuta ukończył 4-letnie szkolenie w zakresie psychoterapii (1200-1400 godzin), które może odbywać się w ramach jednego z nurtów psychoterapii lub mieć charakter łączący różne nurty (eklektyczny). Wymagane są także predyspozycje, które są weryfikowane podczas rozmowy kwalifikacyjnej przed rozpoczęciem szkolenia.

Szkolenie psychoterapeutyczne powinno być rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, Polskie Towarzystwo Psychologiczne lub inne stowarzyszenie (np. Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczo-Behawioralnej, Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychodynamicznej, Psychoterapii Integracyjnej i inne).

Psychoterapeuta rozpoczyna swoje szkolenie w trakcie trwania studiów wyższych lub po ich ukończeniu. Mogą być to studia medyczne, psychologiczne, ale także humanistyczne. Lekarze prowadzący psychoterapie mogą mieć specjalizacje w zakresie psychiatrii, ale także np. w zakresie medycyny rodzinnej czy chorób wewnętrznych.

W ramach szkolenia psychoterapeuta doświadcza także terapii własnej (250-400 godzin) oraz kończy staże kliniczne w ośrodkach specjalizujących się w prowadzeniu psychoterapii w trybie ambulatoryjnym i stacjonarnym.

Procesy psychoterapii powinny być superwizowane, a umiejętności uaktualniane w ramach szkoleń. Superwizja jest prowadzona w formie indywidualnej (psychoterapeuta i superwizor) lub grupowej (kilku psychoterapeutów i superwizor). Superwizorem jest inny psychoterapeuta z uzyskanymi kwalifikacjami w zakresie analizowania procesów psychoterapeutycznych. Ułatwia to psychoterapeucie przyjrzenie się zjawiskom zachodzącym w relacji z pacjentem podczas sesji.

Psychoterapeuta nie prowadzi farmakoterapii i nie wystawia recept, ale może wskazać korzyści wynikające z konsultacji z psychiatrą. Nie oznacza to rozpoznania choroby psychicznej, konieczności farmakoterapii czy leczenia szpitalnego, a jedynie dodatkowy element w procesie terapeutycznym. Warto pamiętać, że zlecona podczas konsultacji z psychiatrą farmakoterapia przynosi korzyści u niektórych pacjentów np. w leczeniu zaburzeń depresyjnych, lękowych, czy zaburzeń odżywiania i może być łączona z psychoterapią. Wówczas pacjent otrzymuje recepty od psychiatry i z nim określa dawki leków, a psychoterapię kontynuuje u wybranego psychoterapeuty.

Czyli czym różni się psycholog od psychoterapeuty?

Kwalifikacjami i zakresem, w którym mogą pomóc. Psycholog i psychoterapeuta zajmują się psychiką, ale jeśli potrzebujemy diagnozy i zaświadczenia związanego z diagnozą psychologiczną – zgłośmy się do psychologa, podobnie: w przypadku trudności szkolnych dziecka (poradnia psychologiczno-pedagogiczna), w sytuacji przemocy (ośrodek interwencji kryzysowej), w procesie adopcyjnym czy gdy nasz bliski przebywa w hospicjum.

Z kolei jeśli mamy niejasność, czy nasza trudność wymaga terapii, jest długotrwała i może nie wynikać tylko z kryzysu – pomyślmy o konsultacyjnym spotkaniu z psychoterapeutą. Warto o nim pomyśleć także w przypadku przewlekłych objawów w ciele, które nie wiążą się z nieprawidłowymi wynikami badań, gdy stale odczuwamy napięcie, mamy trudności z wyrażaniem i radzeniem sobie z emocjami oraz cierpimy z powodu zaburzeń w budowaniu i utrzymywaniu relacji. Po pomoc psychoterapeuty warto również sięgnąć przy trudnościach z realizacją pragnień, przy utrzymującym się poczuciu winy i wrażeniu, że przechodzimy kryzys, ale mamy trudności z dookreśleniem z czego on wynika.

Diagnoza wpisana jest w psychoterapię, ale poradnictwo już nie.

Jak wybrać psychoterapeutę?

Warto zwrócić uwagę, czy osoba, do której chcielibyśmy umówić się na pierwszą wizytę konsultacyjną ma ukończone szkolenie w zakresie psychoterapii, staże kliniczne, superwizuje swoją pracę. Bardzo ważne są odczucia podczas pierwszego kontaktu. Czy czujemy się bezpiecznie i „dobrze nam się rozmawiało”? Czy jednak mamy wrażenie dyskomfortu? Nie istnieje psychoterapeuta, który będzie doskonały dla każdego pacjenta. Pamiętajmy – pracujemy na relacji. Psychoterapeuta w naszej ocenie powinien być odpowiednią osobą, odpowiednia osobą dla nas. Świetny psychoterapeuta dla naszej znajomej lub członka rodziny – może nie być odpowiednim terapeutą dla nas.

Czy bać się psychoterapii?

W terapii pojawiają się trudne emocje, okresy milczenia, powrót do doświadczeń, których wolelibyśmy nie pamiętać. Mogą pojawić się także objawy w ciele i zachowania wynikające z silnych emocji. Zadbajmy więc o przestrzeń, w której będziemy gotowi zmierzyć się z tymi wszystkimi obszarami, czyli zadbajmy o wybór psychoterapeuty z którym poczujemy się bezpiecznie.

Przygotujmy się na spotkanie z naszym wewnętrznym światem. Będziemy konfrontowani przez psychoterapeutę z rzeczywistością, ale i wspierani w zmianie. Czasami będziemy robić trzy kroki do przodu i dwa do tyłu. Będziemy mieli ochotę, aby zakończyć terapię i wrócić „do starego”, które „przecież tyle lat sprawdzało się”, zapominając o wcześniejszym cierpieniu. Ten lęk przed zmianą jest naturalny, wpisany w spiralę terapii, w której jest lepiej, a za chwilę nieco gorzej, jednak w miarę upływu czasu – zaczynamy widzieć korzyści wynikające ze zmiany. Warto o tym rozmawiać podczas sesji – to ważne etapy naszej psychoterapii. Zmierzamy w stronę przeżywania, które ma być szyte na miarę naszych potrzeb (nie psychoterapeuty), będziemy więc konfrontowani i wspierani, ale to my zdecydujemy jaki będzie świat po psychoterapii.